Olędrzy – osadnicy znad Wisły. Sąsiedzi obcy i bliscy

Projekt „Olędrzy, osadnicy z nad Wisły. Sąsiedzi obcy i bliscy” zakłada stworzenie atrakcyjnej formy  upowszechnienia wiedzy o olędrach – menonitach. Przez ponad 400 lat olędrzy, wyznania mennonickiego egzystując obok olędrów wyznania luterańskiego,  katolików,  Żydów, kreowali tożsamość tego regionu - byli ważną częścią jego historii.  Zarówno  te  materialne,  jak i  niematerialne  pozostałości po osadnictwie stanowią wielką wartość dla kultury polskiej.

Fundacja wspólnie z Instytutem Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika i Muzeum Etnograficznym w Toruniu zorganizuje sesję naukową w Wielkiej Nieszawce, miejscowości, która staje się centrum  olęderstwa w Polsce.  Sesja z udziałem prelegentów z kraju i z zagranicy (Holandii, Niemiec), przygotowana została przy wsparciu Ambasady Królestwa Niderlandów.

Do udziału w sesji i spotkaniach towarzyszących z mieszkańcami województwa zgłosili swój akces uczestnicy z Holandii oraz Niemiec (dr Pieter Post, Antoinette Hazevoet, Hajo Hajonides  (z International  Menno  Simons Center) dr Johann Driediger. Z rodzimych specjalistów wystąpią: prof. dr hab. Jarosław Dumanowski (UMK),  dr Michał Targowski (UMK),  dr Aleksandra Kleśta-Nawrocka  (UMK)  (specjalista historii i antropologii kuchni) dr Michał P. Wiśniewski.

W ramach sesji naukowej poruszone zostaną min. tematy dotyczące: organizacji i ustroju samorządu wiejskiego oraz i funkcjonowaniu wsi olęderskich w XVI‐XVIII w. w dolinie Dolnej Wisły, sieci osadniczej na prawie olęderskim wzdłuż Wisły od Nowe do Torunia, walorów architektonicznych i życia codziennego olędrów wyznania mennonickiego, ich zwyczajów, ubiorów, kuchni, hodowli bydła, uprawy, obrzędów religijnych, itp, menonici dzisiaj we współczesnej Europie, prezentacja projektu EUMEN.NET poświęconego dziedzictwu i migracjom mennonitów w Europie, zapoczątkowanej m.in.  z terenów doliny Dolnej Wisły (Mątawy, Sosnówka, Mała Nieszawka).

Zakończeniu sesji towarzyszyć będzie prelekcja na temat kuchni mennonickiej wraz z degustacją tradycyjnych potraw kuchni mennonickiej. Potrawy zostaną przygotowane przez Koła Gospodyń Wiejskich wg. receptury zaczerpniętej ze źródeł historycznych, książek kucharskich oraz wspomnień. Nad stroną naukową tego przedsięwzięcia będzie czuwał prof. dr hab. Jarosław Dumanowski, specjalizujący się w historycznej kuchni, znany propagator i autor licznych publikacji o tej tematyce oraz dr Aleksandra Kleśta-Nawrocka.

Uczestnicy spotkania udadzą się następnie do Olęderskiego Parku Etnograficznego na przedstawienie przygotowane przez teatr „Janek Wędrowniczek”, którego tematem będzie scena z posiedzenia rady gminnej wg wilkierza wsi olęderskiej Wielka Nieszawka z drugiej połowy XVIII wieku. Aktorzy wystąpią w historycznych strojach, używanych przez olędrów wyznania mennonickiego.  Uczestnicy będą mieli okazję, oprócz OPE, zwiedzić cmentarz pomennonicki, wał przeciwpowodziowy w Wielkiej Nieszawce oraz kościół pomennonicki 
w Małej Nieszawce.

Dla chętnych osób pomyślano o wycieczce autokarowej do mennonickiej chaty w Chrystkowie. Podczas wycieczki uczestnicy zwiedzą kilka miejsc, w których znajdują się ślady po osadnictwie olęderskim (zagrody, nekropolie, mennonickie domy modlitwy),  Działaniami zostaną objęte te miejscowości, w których zachowały się artefakty materialne i niematerialne wskazujące na obecność olędrów, stanowiących niegdyś mozaikę etniczną i wyznaniową menonitów, ewangelików, katolików. 

Na merytorycznej zawartości sesji zbudowana  została agenda imprez towarzyszących. Odbędą się m.in. spotkania i konferencje w Osieku nad Wisłą, Złotorii, Lubiczu, Chrystkowie.

Szczegółowa informacja o projekcie na stronie: http://foisanro.pl/programOledrzy.pdf

​