Zmiany w zasiłkach. Kto i kiedy przeliczy obniżone zasiłki

Zmieniły się zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków w razie choroby i macierzyństwa, gdy pracodawca zmienił wymiar czasu pracy lub wprowadził mniej korzystne warunki zatrudnienia na podstawie ustawy o COVID-19. Zmiany przepisów obowiązują od 9 października 2020 r. Przeliczenie obniżonych zasiłków będzie następowało na wniosek.

Nowe przepisy dotyczą osób, którym pracodawca na podstawie ustawy o COVID-19 obniżył wymiar czasu pracy lub wprowadził mniej korzystne warunki zatrudnienia niż wynikające z umów o pracę.  W myśl nowej ustawy podstawa wymiaru zasiłku nie będzie uwzględniała obniżonego wymiaru czasu pracy lub mniej korzystnych zasad wynagrodzenia ze względu na COVID-19, jeżeli: obniżenie wymiaru czasu pracy lub wprowadzenie mniej korzystnych warunków zatrudnienia nastąpiło w okresie wcześniej pobieranego zasiłku oraz między okresami pobierania wcześniejszego i kolejnego zasiłku nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż trzy miesiące kalendarzowe.

Jeśli zostaną spełnione powyższe warunki, nie będzie miał zastosowania przepis mówiący o tym, że podstawę wymiaru zasiłku ustala się na nowo, jeżeli zmiana wymiaru czasu pracy nastąpiła w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy albo w okresie 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie niezdolności do pracy. Oznacza to, że dla tych osób,  podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, lecz przyjmuje się dla nich podstawę wymiaru obliczoną dla wcześniejszego zasiłku.

Przyjęte zmiany regulują sposób obliczania podstawy wymiaru zasiłków zarówno pracowników, którym ZUS albo pracodawcy ustalili już podstawę wymiaru świadczeń na podstawie obniżonego wynagrodzenia jak i pracowników, którzy dopiero nabędą prawo do tych świadczeń.

Przeliczenie podstawy wymiaru świadczeń już wypłaconych będzie następowało na wniosek świadczeniobiorcy. Mniej korzystna podstawa zostanie zastąpiona kwotą wyliczoną zgodnie z nowymi przepisami, czyli bez obniżenia.

Przeliczenie podstawy wymiaru zasiłku – na wniosek świadczeniobiorcy 

Aby można było przeliczyć podstawę wymiaru świadczeń, świadczeniobiorca musi złożyć wniosek. Powinien go dostarczyć do:

• pracodawcy – jeśli to on jest uprawniony do wypłaty zasiłków swoim pracownikom,
• ZUS – jeśli zasiłek wypłacał ZUS, gdyż pracodawca nie jest uprawniony do wypłaty zasiłków osobom, które zatrudnia.

Nie ma sformalizowanego wzoru wniosku. Wystarczy żeby świadczeniobiorca napisał, że występuje
o przeliczenie wcześniej wypłaconego zasiłku, który został zmniejszony w związku z obniżonym wymiarem czasu pracy.

Jeżeli zasiłek wypłaca ZUS, wniosek taki może być złożony na portalu PUE ZUS przy wykorzystaniu wniosku ZAS-58. Potrzebne będzie także potwierdzenie od pracodawcy, że obniżenie wymiaru czasu pracy nastąpiło na podstawie przepisów ustawy o COVID-19. Wniosek może być także złożony do pracodawcy, który powinien niezwłocznie przekazać go do ZUS.

ZUS albo pracodawca przelicza podstawę wymiaru zasiłków już wypłaconych za okres:

• po 30 marca 2020 r. dla pracowników, którym obniżono wymiar czasu pracy maksymalnie o 20%, nie więcej niż do 0,5 etatu lub wobec których zawarto porozumienie o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia niż te wynikające z umowy o pracę, w zakresie i przez czas, ustalone w porozumieniu,
• po 23 czerwca 2020 r. dla osób, którym wymiar czasu pracy został obniżony maksymalnie o 20%, nie więcej niż do 0,5 etatu, zatrudnionych u pracodawcy, któremu zmniejszyły się przychody i w związku z tym istotnie wzrosły obciążenia funduszu wynagrodzeń,
• po 25 sierpnia 2020 r. dla osób, którym na mocy rozporządzenia Rady Ministrów wprowadzono na czas określony – nie dłuższy niż do końca danego roku budżetowego – mniej korzystne warunki zatrudnienia niż te wynikające z podstawy nawiązania stosunku pracy.